Στη συζήτησή μας με μια φίλη, μητέρα δύο κοριτσιών, 5 και 8 ετών, περιέγραψε ένα σκηνικό γνώριμο σε πολλούς γονείς. Όταν πηγαίνει καθημερινά στο σχολείο να παραλάβει τις κόρες της, τις βρίσκει στην πιο ανεξέλεγκτη εκδοχή τους. Σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής για το σπίτι τσακώνονται ασταμάτητα για ασήμαντες αφορμές, για παράδειγμα για το ποια θα αφηγηθεί πρώτη το πώς πέρασε την ημέρα της, και γκρινιάζουν για τα πάντα, από τη ζέστη μέχρι ένα «ζουζούνι» που τις ακούμπησε και τις τρόμαξε. Στις συζητήσεις της φίλης με τους δασκάλους τους δεν της έχουν αναφέρει ιδιαίτερα προβλήματα συμπεριφοράς και πειθαρχίας στο σχολείο. Παρ’ όλα αυτά, τα γλυκύτατα κατά τα άλλα κορίτσια της, με το που απομακρύνονται από κοντά τους και βρίσκονται ξανά μαζί της, αλλάζουν τελείως συμπεριφορά. Τι φταίει για τα παιδικά ξεσπάσματα μετά το σχολείο; Γιατί τα παιδιά μας όταν επιστρέφουν στο σπίτι μεταμορφώνονται στον Taz, το διάσημο καρτούν που σάρωνε τα πάντα στο πέρασμά του;
Ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι πολύ απλός: Όπως εξηγούν οι ειδικοί, καθώς τα παιδιά περνούν όλη τη σχολική ημέρα προσπαθώντας να ελέγξουν τα συναισθήματα, τις παρορμήσεις τους και να υπακούσουν στους κανόνες της τάξης, μόλις επιστρέφουν σπίτι (ή στην αγκαλιά των γονιών τους, ήδη από τη στιγμή που βγαίνουν από το σχολείο) αισθάνονται ότι βρίσκονται ξανά σε ένα ασφαλές μέρος όπου μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα.
Πώς μπορούμε όμως να διαχειριστούμε αυτά τα ξεσπάσματα, που κάνουν και εμάς, τους γονείς, να καταρρέουμε - ειδικά αν μόλις αφήσαμε πίσω μας μια ακόμα απαιτητική εργάσιμη ημέρα για να πάρουμε τα παιδιά από το σχολείο και παραλάβαμε δυο διαβόλους της Τασμανίας; Η παιδοψυχολόγος Dr Anisa-Ree Moses δίνει τις παρακάτω συμβουλές:
- Συζητάμε με τους δασκάλους των παιδιών μας για τη συμπεριφορά και την καθημερινότητά τους στο σχολείο. Βεβαιωνόμαστε αρχικά ότι αυτά τα ξεσπάσματα δεν πυροδοτούνται από μια κατάσταση στο σχολικό περιβάλλον τους –για παράδειγμα, από μαθησιακές δυσκολίες ή καβγάδες με συμμαθητές– η οποία θα χρειαστεί ειδικούς χειρισμούς σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και, ίσως, με κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας. Πιθανόν, από την άλλη, οι δάσκαλοί τους να μας πουν ότι είναι ανάμεσα στους πιο ήσυχους και πειθαρχημένους μαθητές. Είναι αρκετά συνηθισμένο για κάποια παιδιά να παρουσιάζουν εντελώς διαφορετικές συμπεριφορές στο σπίτι και στο σχολείο.
- Τους δίνουμε τον χρόνο να αποφορτιστούν. Ίσως, για παράδειγμα, να αρκούν μερικά λεπτά άσκησης, όπως μισή ώρα πατίνι στην πλατεία μετά το σχολείο, για να αποβάλουν την ένταση και να επιστρέψουν στο σπίτι πιο ήρεμα. Σε κάποια παιδιά την ίδια δράση έχουν και άλλες δραστηριότητες, όπως το ελεύθερο παιχνίδι με τα τουβλάκια στο δωμάτιό τους. Σε κάθε περίπτωση, ένα παιδί σχολικής ηλικίας είναι σημαντικό να μην το πιέσουμε αμέσως μετά την επιστροφή στο σπίτι να πέσει με τα μούτρα στο διάβασμα για την επόμενη ημέρα, αλλά να του δώσουμε το περιθώριο να χαλαρώσει και να ξεκουραστεί.
- Ακούμε με προσοχή ό,τι έχουν να μας πουν. Τα ακούμε προσεκτικά και αν δείχνουν στεναχώρια ή θυμό απλά τα αναγνωρίζουμε, αντί να προσπαθήσουμε να τα ελέγξουμε. Η Dr Moses εξηγεί ότι τα παιδικά ξεσπάσματα εκφράζουν συναισθήματα που τα μικρά μας δεν μπορούν να λεκτικοποιήσουν ακόμα. Μπορούμε λοιπόν να τους πούμε: «Βλέπω ότι έχει κοκκινίσει το προσωπάκι σου και φωνάζεις, νομίζω ότι έχεις θυμώσει και θέλω να σε βοηθήσω. Αλλά αν κλωτσάς τον κάδο μπορεί να χτυπήσεις, πάμε καλύτερα στο πάρκο». Όπως προσθέτει η ειδικός: «Βοηθήστε τα να χτίσουν το συναισθηματικό λεξιλόγιό τους και να έρθουν σε επαφή με τα συναισθήματά τους, δείχνοντάς τους ξεκάθαρα ότι δεν είναι μόνα, ότι είστε στο πλευρό τους». Με τα μεγαλύτερα παιδιά αποφεύγουμε μια τυπική ερώτηση όπως «πώς ήταν σήμερα στο σχολείο;», στην οποία μπορεί να απαντήσουν με ένα σκέτο «καλά». Προσπαθούμε να θυμηθούμε μια εργασία ή μια δραστηριότητα της σχολικής ημέρας που μόλις άφησαν πίσω τους και τα ρωτάμε κάτι συγκεκριμένο γι’ αυτήν, χωρίς να τα πιέσουμε.
- Χρησιμοποιούμε κάθε στιγμή της ημέρας ως ευκαιρία να έρθουμε πιο κοντά. Η καλλιέργεια μιας πιο ουσιαστικής και βαθιάς επικοινωνίας με τα παιδιά δεν περιορίζεται στα λίγα λεπτά μετά την επιστροφή από το σχολείο αλλά είναι μια αποστολή 24/7. Αρχίζει από νωρίς το πρωί, όταν μπορούμε να τους προτείνουμε, για παράδειγμα, να φτιάξουμε όλοι μαζί ένα νόστιμο και υγιεινό πρωινό, έστω κι αν αυτό σημαίνει να βάλουμε ξυπνητήρι 15 λεπτά νωρίτερα, και τελειώνει στη βραδινή ρουτίνα, με κοινό χρόνο για επιτραπέζια, ταινίες ή ανάγνωση παραμυθιών, ανάλογα με την ηλικία και τα ενδιαφέροντά τους.
Inspiration: Scarymommy, BBC
