«Μη μιλάς σε αγνώστους στον δρόμο!»: Πώς θα προειδοποιήσουμε το παιδί μας για τους κινδύνους χωρίς να το τρομοκρατήσουμε

Αν από τη στιγμή που γίναμε γονείς, ανησυχούμε διαρκώς για τους κινδύνους που μπορεί να κρύβει η συνάντηση του παιδιού μας με έναν άγνωστο στο δρόμο, με την πρόσφατη ειδησεογραφία αυτή η ανησυχία δεν θέλει πολύ για να εξελιχθεί σε πανικό. 

Ωστόσο, είναι στο χέρι μας, σε μεγάλο βαθμό, να το βοηθήσουμε να γίνει όσο το δυνατόν πιο προσεκτικό στην επαφή με ανθρώπους που δεν γνωρίζει -η οποία είναι αναπόφευκτη, καθώς μεγαλώνει- χωρίς να του μεταφέρουμε τους πιο ακραίους φόβους μας. Το πώς θα το κάνουμε, εξαρτάται από την ηλικία του.

Σιγά σιγά το φέρνουμε σε επαφή με τους παρακάτω κανόνες:

• Ήδη από δύο-τριών ετών θέτουμε ως κανόνα να μην απομακρύνεται καθόλου από κοντά μας όταν είμαστε έξω. Αρχίζουμε, επίσης, να του μιλάμε για τις περιοχές του σώματος όπου απαγορεύεται να τον αγγίξουν άλλοι άνθρωποι πέρα, π.χ., από τη μαμά, τον μπαμπά και τον γιατρό του.
• Περίπου από τα τέσσερα, του εξηγούμε τι σημαίνει «άγνωστος». Τονίζουμε ότι δεν είναι απαραίτητα καλός ή κακός – απλά κάποιος που δεν γνωρίζει. Του φέρνουμε παραδείγματα ανθρώπων που μπορεί να εμπιστευτεί πέρα, π.χ., από τη γιαγιά και τον παππού, όπως τη δασκάλα του ή έναν ιδιοκτήτη καταστήματος της γειτονιάς που γνωρίζουμε χρόνια και που εμπιστευόμαστε εμείς. Το συμβουλεύουμε, αν τυχόν μας χάσει από τα μάτια του, να τον αναζητήσει.
• Του ζητάμε, σε περίπτωση που το πλησιάσει κάποιος άγνωστος σε δημόσιο χώρο, να επιστρέψει αμέσως στον ενήλικα που το συνοδεύει, π.χ., τη μαμά, τον μπαμπά ή την νταντά του.
• Δεν αποτρέπουμε το παιδί μας από το να χαιρετάει αγνώστους. Το συμβουλεύουμε όμως να μην πιάνει συζήτηση με κάποιον που δεν ξέρει και, ειδικά, να μην τον ακολουθήσει πουθενά, ακόμα και αν εκείνος του υποσχεθεί γλυκά ή παιχνίδια.
• Ένα πολύ μικρό παιδί μπορούμε να το φέρουμε σε επαφή με τους κανόνες ασφαλείας και μέσα από ένα παιχνίδι ρόλων. Π.χ., βάζουμε το αρκουδάκι του να συναντήσει ένα άγνωστο ζωάκι στο πάρκο, το οποίο του ζητάει να το ακολουθήσει στο σπίτι του «για να του δείξει ένα καινούριο παιχνίδι». Τι πρέπει να κάνει τότε το αρκουδάκι;
• Ένας επικίνδυνος χώρος είναι και οι δημόσιες τουαλέτες. Ακόμα και αν πηγαίνει πλέον μόνο του, το συνοδεύουμε μέχρι την είσοδο και περιμένουμε εκεί. Συμβουλεύουμε τα παιδιά κάθε ηλικίας να αρνηθούν βοήθεια από έναν άγνωστο που θα τους την προσφέρει, απαντώντας: «Όχι, ευχαριστώ, θα με βοηθήσει η μαμά μου».

• Ακόμα και ένα μικρό παιδί μπορεί πλέον να δεχτεί «κρούσεις» από αγνώστους μέσω Ίντερνετ. Το αφήνουμε λοιπόν να χρησιμοποιήσει συνδεδεμένες συσκευές μόνο με τη δική μας επίβλεψη. Με έναν έφηβο, από την άλλη, συζητάμε ξεκάθαρα όλους τους κινδύνους. Παρακολουθούμε, στο μέτρο του δυνατού, τη διαδικτυακή δραστηριότητά του και, αν χρειαστεί, εγκαθιστούμε προγράμματα γονικού ελέγχου.
• Σε περίπτωση που αφήνουμε ένα παιδί μόνο στο σπίτι, το συμβουλεύουμε να μην ανοίξει την πόρτα αν χτυπήσει κάποιος το κουδούνι, αλλά να του πει, από το θυροτηλέφωνο: «Αυτή τη στιγμή η μαμά δεν μπορεί να έρθει να σας ανοίξει». Αν εκείνος του πει ότι θέλει να παραδώσει ένα πακέτο, να του ζητήσει να το αφήσει στην πόρτα.
• Αν κάποιος άγνωστος το πλησιάσει με το αυτοκίνητό του και ζητήσει οδηγίες, π.χ., για το σουπερμάρκετ, συμβουλεύουμε το παιδί μας να κάνει ένα βήμα πίσω και να του δείξει πού θα πάει. Αν εκείνος βγει από το αυτοκίνητο, το παιδί μας πρέπει να απομακρυνθεί το συντομότερο δυνατόν και να αναζητήσει την ασφάλεια, π.χ., του σχολείου ή του σπιτιού.
• Καθώς το παιδί μεγαλώνει, του μαθαίνουμε το πλήρες όνομά του, τη διεύθυνση του σπιτιού μας και το τηλέφωνο, για να τα χρησιμοποιήσει σε περίπτωση που χαθεί. Του τα υπενθυμίζουμε ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ειδικά αν έχουμε μπροστά μας μια περίσταση αυξημένης επικινδυνότητας, όπως την επίσκεψη σε ένα μεγάλο λούνα παρκ ή ένα μακρινό οικογενειακό ταξίδι. Επιπλέον, ακόμα και όταν βγαίνει για ποδήλατο στη γειτονιά ή στο πάρκο, θέτουμε συγκεκριμένα όρια, τα οποία δεν πρέπει να ξεπεράσει.
• Σε καταστάσεις υψηλής επικινδυνότητας, όπως σε μια γιορτή σε δημόσιο χώρο με πολύ κόσμο, μπορούμε να γράψουμε το τηλέφωνο και το όνομά μας πάνω στο χέρι του παιδιού. Υπάρχουν ακόμα και προσωποποιημένα βραχιολάκια για μικρά παιδιά, ειδικά γι’ αυτόν το σκοπό.

BOOM note: Αποφεύγουμε τρομακτικές προειδοποιήσεις όπως «Θα σε απαγάγουν!» ή «Μπορεί να σε χάσω για πάντα!». Το ζητούμενο είναι το παιδί μας να μη νιώσει φοβισμένο και παγωμένο, αλλά ικανό να αντιδράσει ψύχραιμα σε μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση.