Η αποδοχή του bullying σιωπηλά, στο όνομα της υποτιθέμενης «φιλίας» που είναι μια μαχαιριά στο στομάχι. H ιστορία αυτή δεν θέλει εισαγωγικό κείμενο. Πρέπει απλά να τη διαβάσετε. Ευχαριστώ πολύ τη μητέρα του Β. που τη μοιράστηκε μαζί μας, γιατί αφορά χιλιάδες παιδιά.
Δεν ξέρω πότε ακριβώς ξεκινάει το bullying. Σκέφτομαι ότι δεν έχει πάντα βρισιές, μπουνιές ή βαριά λόγια. Μερικές φορές είναι απλά μια τσάντα που πετιέται κάτω, ένα «σήκω, θα κάτσω» που λέγεται με έναν τόνο αδιαφορίας. Μια θέση στο πούλμαν που, ξαφνικά, δεν ανήκει στο παιδί σου. Αυτό συνέβη και στον γιο μου. Επιστροφή από σχολική εκδρομή… Στην αρχή κάθισε πίσω με την παρέα του, άφησε τη σχολική του τσάντα στη θέση του, όπως συνηθίζεται. Στον γυρισμό όμως, ένα παιδί από την «παρέα» του, του πέταξε την τσάντα στο πάτωμα και του είπε σχεδόν επιτακτικά να καθίσει αλλού. Σαν να μην υπήρξε ποτέ. Παρατηρούσα το παιδί, στην αρχή σιωπηλά, να αλλάζει θέσεις (γιατί ο καθένας είχε τη δική του θέση) και ξαφνικά τον βλέπω σχεδόν δίπλα μας, εκεί όπου βρισκόμουν εγώ με τον αδελφό του, τον πιο μικρό.
Διαβάστε ακόμα: Silent bullying: Μήπως το παιδί σας είναι θύμα της πιο ύπουλης μορφής εκφοβισμού;
«Τι κάνεις εδώ;» τον ρώτησα. «Γιατί δεν είσαι στη θέση σου;» «Καλά είμαι κι εδώ, δεν πειράζει» μου απάντησε. «Εξήγησέ μου γιατί δεν είσαι με τους φίλους σου!» επέμεινα. «Κάποιος μου πέταξε την τσάντα από τη θέση μου και δεν είχα πού να καθίσω». Δεν σώπασα. Πήγα πίσω στη γαλαρία όπου συνέβη το περιστατικό και ρώτησα ήρεμα μπροστά σε όλα τα παιδιά. «Ποιος έριξε την τσάντα του Β. κάτω;» Το ίδιο το παιδί που το έκανε απάντησε αμήχανα: «Εγώ… Δεν την πέταξα… Δεν την έριξα… Εγώ την ακούμπησα…». Γύρισα πίσω στο παιδί μου. «Γιατί; Γιατί το επέτρεψες;» ρώτησα. Ο Β. δεν μίλησε, είπε απλά ένα «δεν πειράζει, μαμά» . Εκείνη τη στιγμή ένιωσα το στομάχι μου να σφίγγεται, ένιωσα εκείνο το παλιό, γνώριμο σφίξιμο που είχα κι εγώ σαν παιδί, όταν με έκαναν στην άκρη επειδή ήμουν… «διαφορετική». Ήξερα πολύ καλά πως αυτό το «δεν πειράζει» πονάει. Δεν φωνάζει. Δεν κάνει σκηνές. Αλλά πονάει! Ο Β. δεν έκανε κάτι. Δεν άξιζε αυτήν τη συμπεριφορά. ΚΑΝΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΔΕΝ ΑΞΙΖΕΙ αυτήν τη συμπεριφορά. «Δεν θέλω να χάσω τους φίλους μου» μου είπε! Εκεί πόνεσα πιο πολύ, εκεί κατάλαβα ότι είναι η στιγμή να σταθώ δίπλα του. Του μίλησα για τα όριά του. Για το ότι έχει δικαίωμα να ζητάει σεβασμό. Να ξέρει ποιος είναι και τι αξίζει. Ότι δεν είναι κακό να λέει «όχι». Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να πετάει τα πράγματά του, να τον διώχνει από τον χώρο ή να τον κάνει να νιώσει «λιγότερος». Και πως η φιλία δεν κερδίζεται με σιωπή απέναντι στο άδικο. Το επόμενο πρωί έστειλα μήνυμα στη μητέρα του παιδιού, της περιέγραψα ακριβώς τι είχε γίνει. Δεν ήθελα να το κάνω με θυμό, αλλά με σεβασμό.
Με την πρόθεση να βάλω όρια, να εξηγήσω πως κανείς δεν έχει το δικαίωμα να πετάει τα πράγματα του άλλου ή να τα αγγίζει. Ήλπιζα σε μια στιγμή ειλικρινούς αναγνώρισης, σε μια συζήτηση από μαμά προς μαμά. Η απάντηση; Δεν ήξερε τίποτα, δεν κατάλαβε τίποτα, δεν είχε ακούσει τίποτα. Κι όμως, ήταν ακριβώς δίπλα μας, σε απόσταση αναπνοής από το περιστατικό, σε ένα κλειστό περιβάλλον όπως ένα πούλμαν που δεν μπορεί να σου ξεφύγει κάτι, ειδικά όταν πρωταγωνιστής είναι ο γιος σου. Έτσι αντέδρασαν και οι άλλες μαμάδες που τα παιδιά τους ήταν στην… «παρέα». Καμία αντίδραση, καμία ευθύνη. Και αυτό ήταν που με πείραξε περισσότερο. Η σιωπή των ενηλίκων. Όχι των παιδιών. Αυτά ακόμα μαθαίνουν. Βέβαια, τα συγκεκριμένα μαθαίνουν από αυτούς τους γονείς. Γιατί το bullying δεν το κάνουν μόνο τα παιδιά. Το θρέφει και το συντηρεί το περιβάλλον. Όταν σιωπά, όταν κάνει πως δεν βλέπει, όταν κάνει πως δεν ακούει. Όταν η ανάγκη να διατηρήσουν την εικόνα τους είναι πιο ισχυρή από το να πληγωθεί ένα άλλο παιδί. Και αυτό ως μαμά το βρήκα «αβάσταχτο». Γιατί, όσο «μικρό» κι αν μοιάζει ένα περιστατικό, αφήνει ίχνη στην καρδιά των παιδιών. Και είναι στο χέρι μας, εμάς των γονιών, να μην επιτρέψουμε αυτά τα ίχνη να γίνουν τραύματα. Να μη θεωρούμε τίποτα «υπερβολή». Να μη φοβόμαστε να μιλήσουμε έστω και με τρεμάμενη φωνή (όπως εγώ). Γιατί, κάπως έτσι, και τα παιδιά μας μαθαίνουν πως και τα δικά τους «όχι» αξίζει να ακουστούν. Δεν ξέρω αν έκανα σωστά ή λάθος που παρενέβην, αλλά ξέρω πως έπρεπε να δείξω στο παιδί μου πως είναι σημαντικό να υπερασπίζεται τον εαυτό του! Ότι έχει φωνή, και κανείς δεν μπορεί και δεν πρέπει να του την πάρει! Και όσο μεγαλώνει, του το θυμίζω ξανά και ξανά, με λόγια, με πράξεις, με αγκαλιές, με αλήθεια. Του θυμίζω κάθε φορά πως θα είμαι εκεί όποτε με χρειάζεται, αλλά και τον προετοιμάζω να μπορεί να σταθεί και μόνος του. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορώ να του προσφέρω. Την «ενδυνάμωσή» του.
Σ. Mom of 3
BOOM note: Η σιωπηλή παρενόχληση (silent bullying) είναι μια μορφή παρενόχλησης, ύπουλη και δυσδιάκριτη, που δεν περιλαμβάνει λεκτική ή σωματική επίθεση. Εκδηλώνεται μέσω μη λεκτικών συμπεριφορών που υπονομεύουν την αυτοπεποίθηση και την αξιοπρέπεια του ατόμου που δέχεται τον εκφοβισμό, έτσι είναι δύσκολο να εντοπιστεί και να καταγγελθεί, καθώς δεν υπάρχουν άμεσα λόγια ή πράξεις που να στοιχειοθετούν την παρενόχληση.
