«Κοιμηθείτε τώρα γιατί για τα επόμενα πέντε χρόνια θα είστε άυπνοι»: Αυτή είναι μία μόνο από τις –κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικές– φράσεις που ακούει συχνά ένα ζευγάρι που περιμένει το μωρό του. Και η αλήθεια είναι πως κανένα άλλο θέμα δεν απασχολεί και δεν ταλαιπωρεί τόσο πολύ τους νέους γονείς. Ενάντια σε αυτή την «τρομοκρατία» αλλά και την παραπληροφόρηση, η νευροβιολόγος Ζέτα Γάκη, που, όπως λέει η ίδια, έχει πάθος με την επιστήμη του ύπνου, δημιούργησε το καινοτόμο και πολυβραβευμένο πρόγραμμα Θετική Εκπαίδευση Ύπνου™ για βρέφη και μικρά παιδιά, και πλέον εκατοντάδες γονείς πίνουν νερό στο όνομά της!
Κυρία Γάκη, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Πόσες ώρες κοιμάται ένα μωρό και γιατί είναι τόσο σημαντικός ο ύπνος για την ανάπτυξή του;
Ανάλογα με την ηλικία και την αναπτυξιακή φάση ο ύπνος αλλάζει. Όσον αφορά τα βρέφη, ο ύπνος είναι μια πολύ δυναμική αναπτυξιακή διαδικασία, ιδιαίτερα στα πρώτα 2 χρόνια της ζωής τους. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής και το Αμερικανικό Ίδρυμα Ύπνου, η προτεινόμενη διάρκεια ύπνου την ημέρα (σε τακτική βάση, για την προώθηση της βέλτιστης υγείας) είναι:
- Νεογέννητα έως 4 μηνών: 16-17 ώρες
- Βρέφη 4-6 μηνών: 14-15 ώρες
- Βρέφη 6-12 μηνών: 13-14 ώρες
- Νήπια 1-2 ετών: 11-14 ώρες
- Νήπια 2-5 ετών: 10-13 ώρες
- Παιδιά 6-12 ετών: 9-12 ώρες
- Έφηβοι 13-18 ετών: 8-10 ώρες
Ποιες είναι οι γενικές επικαιροποιημένες οδηγίες για τον ύπνο του μωρού;
Τέλεια ερώτηση! Είναι χρέος μας να ενημερώνουμε όσο περισσότερους νέους γονείς μπορούμε σχετικά με τις επίσημες οδηγίες για το βρεφικό περιβάλλον ύπνου. Μερικές από αυτές είναι:
- Τα βρέφη πρέπει να τοποθετούνται σε σταθερή επιφάνεια ύπνου, ανάσκελα τον πρώτο χρόνο (π.χ. στρώμα σε κούνια με προδιαγραφές ασφάλειας), που να καλύπτεται από ένα προσαρμοσμένο κατωσέντονο χωρίς άλλα σκεπάσματα ή μαλακά αντικείμενα, για τη μείωση του κινδύνου SIDS, ασφυξίας και υπερθέρμανσης.
- Τα βρέφη δεν πρέπει ποτέ να κοιμούνται χωρίς επίβλεψη σε καναπέδες, πολυθρόνες ή άλλα καθίσματα.
- Μαλακά αντικείμενα όπως μαξιλάρια, αρκουδάκια, παπλώματα, νάνι, σεντόνια, πάντες και σκεπάσματα είναι δυνητικά επικίνδυνα τον πρώτο χρόνο, καθώς μπορούν να φράξουν τη μύτη και το στόμα ενός βρέφους, γι’ αυτό είναι σημαντικό να απομακρύνονται πριν από τον ύπνο (προτιμήστε, αντί σκεπάσματος, έναν υπνόσακο).
- Ιδανικά, για τουλάχιστον 6 μήνες, τα βρέφη πρέπει να βρίσκονται στον ίδιο χώρο με τους γονείς τους.
Γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τον ύπνο, τι σημαίνει «θετική εκπαίδευση ύπνου» και πότε πρέπει να ξεκινήσει;
Μελετώντας το ερευνητικό πεδίο του βρεφικού ύπνου ανακάλυψα ένα τεράστιο κενό μεταξύ των σύγχρονων ερευνών και των οδηγιών που προσπαθούν να εφαρμόσουν οι γονείς για να «εκπαιδεύσουν» το μωρό τους να κοιμάται καλύτερα! Σημαντικά στοιχεία σχετικά με την αισθητηριακή ανάπτυξη του βρέφους ή τη νευροβιολογία του ύπνου δεν εξετάζονται καν, πολλές οδηγίες είναι αναχρονιστικές, ενώ δεν υπάρχει εξατομίκευση, κι έτσι οι περισσότεροι γονείς καταλήγουν να δυσκολεύονται. Η Θετική Εκπαίδευση Ύπνου™ λοιπόν είναι ένα πολυβραβευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης ύπνου που έρχεται να δώσει καινοτόμες λύσεις για την ουσιαστική βελτίωση του βρεφικού και παιδικού ύπνου με θετικό τρόπο, χωρίς κλάμα, άγχος ή ανασφάλεια. Το κέντρο μας προσφέρει τρία προγράμματα θετικής εκπαίδευσης ύπνου ανάλογα με την ηλικία ενός μωρού:
- Newborn 0-4 μηνών, που θέτει τις βάσεις του βρεφικού ύπνου
- 4-36 μηνών, που είναι η βίβλος του ύπνου, καθώς περιέχει ό,τι χρειάζεται να γνωρίζει ο γονιός για τον ύπνο του μωρού του, και
- Toddler 3-6 ετών, που αφορά μεγαλύτερα παιδάκια, για τα οποία έφτασε η στιγμή να κοιμηθούν καλύτερα!
Έχει ιδιαίτερη σημασία ότι το πρόγραμμα είναι εξατομικευμένο και με οδηγίες απολύτως προσαρμοσμένες στην κάθε οικογένεια. Κεντρικός άξονας είναι η θετική ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου και συνολικά η θετική ανάπτυξη του παιδιού. Στόχος του προγράμματος, που βασίζεται στη θετική γονεϊκότητα, είναι η αύξηση της εμπιστοσύνης μεταξύ της δυάδας (φροντιστή και βρέφους). Προσωπικά πιστεύω ότι ο ύπνος του μωρού είναι η πρώτη σοβαρή πρόκληση στο ταξίδι της γονεϊκότητας και ο τρόπος που τον διαχειρίζεται ένας γονιός είναι σημαντικός για τη σχέση με το παιδί του μακροπρόθεσμα!
Χρήσιμη η θεωρία αλλά πώς εφαρμόζεται στις 4 το ξημέρωμα, όταν κρατάς στην αγκαλιά σου ένα μωρό που σπαράζει στο κλάμα;
Στις 4 το πρωί, αν το μωρό σπαράζει στο κλάμα... απλά το κοιμίζεις! Εκτός αν, για να σπαράζει στο κλάμα, υπάρχει κάποια άλλη αιτία όπως κολικοί ή ωτίτιδα ή κάποια ίωση ή πείνα ή παλινδρόμηση ή κάποια ενόχληση, οπότε πρέπει να το ψάξεις λίγο παραπάνω! Οι αγκαλιές πάντως είναι απαραίτητες για ένα μωράκι, και αν το μωρό μας δεν είναι καλά, τότε συστήνονται λίγο περισσότερες!
Εκ μέρους όλων των γονιών που μόλις επέστρεψαν από το μαιευτήριο με το μωρό στο σπίτι: Πότε θα κοιμηθούν ξανά;
Ενάντια στην «τρομοκρατία» των νέων γονιών, θα πω πολύ πολύ σύντομα! Τα περισσότερα μωράκια μεταξύ του 2ου και του 3ου μήνα ζωής τους κοιμούνται ήδη καταπληκτικά, γι’ αυτό και είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να ενημερωθούν για τον βρεφικό ύπνο το συντομότερο δυνατό! Στο βραβευμένο με Χρυσό Βραβείο «Πρόγραμμα Newborn 0-4 μηνών: ύπνος, κολικοί, βρεφανάπτυξη, δραστηριότητες» στα Mother & Baby Awards 2022 περιλαμβάνεται το live σεμινάριο σχετικά με τους χρυσούς κανόνες ύπνου γι’ αυτές τις ηλικίες. Ωστόσο, αν ένα μωρό έχει ζητήματα ύπνου, συνήθως μπορούν να βελτιωθούν όταν ο γονιός αποφασίσει να τα διαχειριστεί. Αυτό μπορεί να συμβεί και σε μεγαλύτερες ηλικίες, έως και 6 ετών, με εξίσου εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Keep in mind: «Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της νηπιακής και προσχολικής ηλικίας είναι οι αλλαγές: προσαρμογή στο σχολείο, αποθηλασμός, διακοπή της πιπίλας, εκπαίδευση τουαλέτας, νέο αδερφάκι ή μετακόμιση είναι μερικές μόνο από τις αλλαγές που μπορεί να συμβούν αυτή την περίοδο. Σε αυτή την ευαίσθητη φάση της ζωής του, που ένα νήπιο ανακαλύπτει τον κόσμο και τη θέση του σε αυτόν, η διαχείριση του ύπνου παραμένει πολύ σημαντική!» επισημαίνει η Ζέτα Γάκη. Γι’ αυτό δημιούργησε με την ομάδα της ένα νέο επιτραπέζιο παιχνίδι ύπνου κατάλληλο για ηλικίες τριών ετών και άνω, με τίτλο «Το αλεπουδάκι… νύσταξε!». Μέσα από αυτό το παιχνίδι τα παιδιά μαθαίνουν βιωματικά τις βέλτιστες πρακτικές ύπνου και μπορείτε να το βρείτε σε επιλεγμένα καταστήματα αλλά και στο site www.paidikaianaptixi.gr.
*Βρείτε πολλά super sos tips σε έναν δωρεάν οδηγό ύπνου για μωράκια ηλικίας 0-24 μηνών που μπορούν να κατεβάσουν όλοι οι γονείς στο www.paidikaianaptixi.gr.
Follow Ζέτα Γάκη @zetagaki
Διαβάστε αυτό και πολλά ακόμα άρθρα στο νέο, εορταστικό τεύχος του BOOM που μπορείτε να διαβάσετε online πατώντας στο εξώφυλλο!
